De term trauma (betekenis: wond) wordt gebruikt wanneer iemand na een schokkende gebeurtenis bepaalde klachten ontwikkelt. Er wordt ook wel gesproken van psychotrauma: een wond na een psychische verwonding.
Indien u een ingrijpende gebeurtenis meemaakt, zoals een (ernstig) ongeluk, lichamelijk geweld en/of seksueel geweld, dan kunt u daar klachten door krijgen. Dit kan zich uiten in snel schrikken, boosheid, of het ontwijken van situaties die u aan deze nare gebeurtenis doen denken. Het is niet geheel ongewoon dat u een trauma oploopt hierdoor. Een trauma is de emotionele beschadiging die is ontstaan na het meemaken van de schokkende gebeurtenis.
Psychotrauma en PTSS
Wat is een trauma?
Oorzaken trauma
Zoals eerder omschreven ontstaat psychotrauma door een schokkende, zeer bedreigende gebeurtenis. De klachten kunnen vrij snel na de heftige gebeurtenis ontstaan, maar ook pas later, als een andere gebeurtenis herinneringen hieraan oproept. Bij ongeveer 5-10% van de mensen met een trauma gaat de psychische wond niet vanzelf over en houden ze er lang last van. We spreken van een posttraumatische stressstoornis (PTSS) als de pijn van deze psychische wonden niet minder wordt en uiteindelijk niet verdwijnt. De psychische wond veroorzaakt lichamelijke en geestelijke stress.
Wat is een posttraumatische stressstoornis (PTSS)?
Klachten na een schokkende gebeurtenis gaan bij een groot deel van de mensen geleidelijk over. Zij verwerken het trauma en pakken hun leven weer op. Echter, bij een posttraumatische stressstoornis (PTSS) is deze gebeurtenis niet goed verwerkt. Onder PTSS wordt een lange, heftige stressreactie op een schokkende gebeurtenis verstaan. U heeft last van constante stress, u voelt zich extra waakzaam en u kunt allerlei lichamelijke klachten ontwikkelen. U voelt zich snel bedreigd en u trekt zich snel terug. Indien de klachten langdurig aanhouden kunnen deze leiden tot sociaal isolement. De symptomen van PTSS kunnen uw dagelijks functioneren ernstig verstoren is het mogelijk dat u de grip op het leven uiteindelijk verliest. PTSS gaat vaak samen met depressie en angststoornissen. Het is daarom belangrijk om zo snel mogelijk hulp te zoeken als na een traumatische ervaring de symptomen zich blijven voordoen of sterk in ernst toenemen.
Symptomen PTSS
Kenmerkend aan een posttraumatische stressstoornis is dat traumatische ervaringen ongewild op verschillende manieren of momenten weer worden opgeroepen: het trauma wordt opnieuw beleefd. Symptomen die bij PTSS vaak voorkomen:
- Angsten
- Vermijding
- Herbelevingen
- Nachtmerries
- Slaapstoornissen
- Woede-uitbarstingen
- Gevoelens van vervreemding
- Emotionele vervlakking
- Negatieve gedachten
- Machteloosheid
- Schuldgevoelens
- Vermijdingsgedrag
- Angsten
- Vermijding
- Herbelevingen
- Nachtmerries
- Slaapstoornissen
- Woede-uitbarstingen
- Gevoelens van vervreemding
- Emotionele vervlakking
- Negatieve gedachten
- Machteloosheid
- Schuldgevoelens
- Vermijdingsgedrag
Cognitieve gedragstherapie (CTG)
Cognitieve gedragstherapie is een combinatie van gedragstherapie en gesprekstherapie. De therapie gaat ervan uit dat problemen beïnvloedt én in stand worden door gedachten en gedrag. De insteek van cognitieve gedragstherapie is klacht- en probleemgericht. Het betreft een vorm van therapie die u leert om anders tegen problematische situaties aan te kijken en er anders mee om te gaan. Het inzichtelijk maken van de herkomst van de posttraumatische stressstoornis
(op het niveau van denken, doen, voelen) en de instandhouding van vermijdingsgedrag zijn belangrijke aspecten in de behandeling. Cognitieve gedragstherapie leert u via oefeningen en opdrachten anders te denken en te doen. Dit zorgt voor meer vrijheid en vermindering van de symptomen van PTSS en trauma.
Wat kunt u zelf doen?
Om de symptomen van psychotrauma en PTSS te verminderen, zijn onderstaande zaken van groot belang:
- Zoek steun bij mensen die u vertrouwt. Vertel ze waar u last van heeft.
- Zorg voor structuur in uw dag; regelmaat helpt u om grip op uw leven te houden.
- Zorg daarom voor een regelmatig slaap- en eetpatroon.
- Beweeg regelmatig en zoek de buitenlucht op. Buiten zijn en bewegen geeft positieve energie.
- Zoek contact met mensen die hetzelfde hebben meegemaakt (ervaringsdeskundigen of lotgenoten).
- Zoek steun bij mensen die u vertrouwt. Vertel ze waar u last van heeft.
- Zorg voor structuur in uw dag; regelmaat helpt u om grip op uw leven te houden.
- Zorg daarom voor een regelmatig slaap- en eetpatroon.
- Beweeg regelmatig en zoek de buitenlucht op. Buiten zijn en bewegen geeft positieve energie.
- Zoek contact met mensen die hetzelfde hebben meegemaakt (ervaringsdeskundigen of lotgenoten).
Behandeling trauma en PTSS
Cognitieve gedragstherapie (CTG) en Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) zijn de meest gekozen behandelingen bij een posttraumatische stressstoornis en bij de behandeling van een trauma. In overleg wordt bepaald welke behandeling het beste bij u past.
Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)
De therapie Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort EMDR, is een therapie voor u wanneer u last blijft houden van de gevolgen van een trauma. Door het actief ophalen van herinneringen en tegelijkertijd afwisselend links en rechts een afleidende stimulus aan te bieden (visueel, auditief of tast) raakt het werkgeheugen overbelast. Daardoor neemt de heftige emotie bij de herinnering af. U wordt na elke set gevraagd u te concentreren op de meest opvallende verandering, waarna er een nieuwe set stimuli volgt. Afleidende stimuli kunnen verschillende vormen aannemen, denk hierbij aan: de bewegende hand van de EMDR-behandelaar voor uw ogen, geluiden via een koptelefoon of een lampje dat gevolgd dient te worden. Dit gebeurt afwisselend links en rechts en het volgen van de stimuli kost geheugencapaciteit. Deze afwisselende activiteit zorgt voor het prikkelen van de linker- en rechterhersenhelft en activeert het verwerkingsproces. Daardoor hebben de hersenen minder ruimte voor de nare gedachten bij de traumatische ervaring. Door middel van de EMDR-therapie krijgen de nare gedachten een andere betekenis. Langzamerhand worden de herinneringen dragelijker en minder emotioneel beladen. De levendigheid van de herinnering vervaagt, evenals de pijnlijke emoties die eraan gekoppeld zijn. Het trauma blijft niet langer in het heden, waardoor u het niet steeds opnieuw beleeft, maar het trauma wordt echt verleden tijd.
E-health
Ter ondersteuning van de behandeling van trauma en PTSS maken wij gebruik van de E-health modules van therapieland.
Psychotrauma en PTSS
De term trauma (betekenis: wond) wordt gebruikt wanneer iemand na een schokkende gebeurtenis bepaalde klachten ontwikkelt. Er wordt ook wel gesproken van psychotrauma: een wond na een psychische verwonding. Indien u een ingrijpende gebeurtenis meemaakt, zoals een (ernstig) ongeluk, lichamelijk geweld en/of seksueel geweld, dan kunt u daar klachten door krijgen. Dit kan zich uiten in snel schrikken, boosheid, of het ontwijken van situaties die u aan deze nare gebeurtenis doen denken. Het is niet geheel ongewoon dat u een trauma oploopt hierdoor. Een trauma is de emotionele beschadiging die is ontstaan na het meemaken van de schokkende gebeurtenis.
Wat is een posttraumatische stressstoornis (PTSS)?
Klachten na een schokkende gebeurtenis gaan bij een groot deel van de mensen geleidelijk over. Zij verwerken het trauma en pakken hun leven weer op. Echter, bij een posttraumatische stressstoornis (PTSS) is deze gebeurtenis niet goed verwerkt. Onder PTSS wordt een lange, heftige stressreactie op een schokkende gebeurtenis verstaan. U heeft last van constante stress, u voelt zich extra waakzaam en u kunt allerlei lichamelijke klachten ontwikkelen. U voelt zich snel bedreigd en u trekt zich snel terug. Indien de klachten langdurig aanhouden kunnen deze leiden tot sociaal isolement. De symptomen van PTSS kunnen uw dagelijks functioneren ernstig verstoren is het mogelijk dat u de grip op het leven uiteindelijk verliest. PTSS gaat vaak samen met depressie en angststoornissen. Het is daarom belangrijk om zo snel mogelijk hulp te zoeken als na een traumatische ervaring de symptomen zich blijven voordoen of sterk in ernst toenemen.
Symptomen PTSS
Kenmerkend aan een posttraumatische stressstoornis is dat traumatische ervaringen ongewild op verschillende manieren of momenten weer worden opgeroepen: het trauma wordt opnieuw beleefd. Symptomen die bij PTSS vaak voorkomen:
- Angsten
- Vermijding
- Herbelevingen
- Nachtmerries
- Slaapstoornissen
- Woede-uitbarstingen
- Gevoelens van vervreemding
- Emotionele vervlakking
- Negatieve gedachten
- Machteloosheid
- Schuldgevoelens
- Vermijdingsgedrag
Behandeling PTSS
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing)
De therapie Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort EMDR, is een therapie voor u wanneer u last blijft houden van de gevolgen van een trauma. Door het actief ophalen van herinneringen en tegelijkertijd afwisselend links en rechts een afleidende stimulus aan te bieden (visueel, auditief of tast) raakt het werkgeheugen overbelast. Daardoor neemt de heftige emotie bij de herinnering af. U wordt na elke set gevraagd u te concentreren op de meest opvallende verandering, waarna er een nieuwe set stimuli volgt. Afleidende stimuli kunnen verschillende vormen aannemen, denk hierbij aan: de bewegende hand van de EMDR-behandelaar voor uw ogen, geluiden via een koptelefoon of een lampje dat gevolgd dient te worden. Dit gebeurt afwisselend links en rechts en het volgen van de stimuli kost geheugencapaciteit. Deze afwisselende activiteit zorgt voor het prikkelen van de linker- en rechterhersenhelft en activeert het verwerkingsproces. Daardoor hebben de hersenen minder ruimte voor de nare gedachten bij de traumatische ervaring. Door middel van de EMDR-therapie krijgen de nare gedachten een andere betekenis. Langzamerhand worden de herinneringen dragelijker en minder emotioneel beladen. De levendigheid van de herinnering vervaagt, evenals de pijnlijke emoties die eraan gekoppeld zijn. Het trauma blijft niet langer in het heden, waardoor u het niet steeds opnieuw beleeft, maar het trauma wordt echt verleden tijd.
CGT (Cognitieve gedragstherapie)
Cognitieve gedragstherapie is een combinatie van gedragstherapie en gesprekstherapie. De therapie gaat ervan uit dat problemen beïnvloedt én in stand worden door gedachten en gedrag. De insteek van cognitieve gedragstherapie is klacht- en probleemgericht. Het betreft een vorm van therapie die u leert om anders tegen problematische situaties aan te kijken en er anders mee om te gaan. Het inzichtelijk maken van de herkomst van de posttraumatische stressstoornis (op het niveau van denken, doen, voelen) en de instandhouding van vermijdingsgedrag zijn belangrijke aspecten in de behandeling. Cognitieve gedragstherapie leert u via oefeningen en opdrachten anders te denken en te doen. Dit zorgt voor meer vrijheid en vermindering van de symptomen van PTSS en trauma.


Het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) is met ruim 13.000 leden de grootste beroepsvereniging van psychologen in Nederland. De vereniging behartigt de belangen
NVGzP staat voor Nederlandse Vereniging Gezondheidszorgpsychologie en haar specialismen. NVGzP is eind 2012 opgericht en telt inmiddels circa 3.200 leden.
Het Keurmerk Basis GGZ is een eenduidig kenmerk voor kwaliteit in de Basis GGZ. Een psycholoog laat met het keurmerk zien dat hij zich extra inspant voor de juiste zorg
Het BIG-register is een Nederlands register waarin een aantal beroepsgroepen in de gezondheidszorg zijn opgenomen. Hieronder valt ook de GZ psycholoog.